Mapa solarna - jak sprawdzić nasłonecznienie działki?

Czym jest mapa solarna?

Mapa solarna jest to narzędzie kartograficzne dostępne online, które prezentuje poziom nasłonecznienia danego terenu. Nasłonecznienie (inaczej insolację) rozumiemy tutaj jako średnią moc promieniowania słonecznego, które dociera do danej powierzchni terenu w określonym czasie.

Na mapie solarnej takie nasłonecznienie jest najczęściej wyrażone w kilowatogodzinach na metr kwadratowy na dobę, czyli w jednostce kWh/m2/doba. W praktyce zatem taki poziom nasłonecznienia widniejący na mapie solarnej oznacza, ile energii słonecznej pada na konkretny obszar w ciągu doby.

Ważne!
Nasłonecznienie często rozumiane jest też jako usłonecznienie, które określa łączną liczbę godzin, w jakich słońce jest widoczne nad horyzontem na danym obszarze w ciągu roku. Przykładowo, w Polsce takie usłonecznienie wynosi około 1600 godzin rocznie. W przypadku mapy solarnej natomiast mówimy bardziej o natężeniu promieniowania słonecznego. Miara ta określa bowiem wartość gęstości mocy promieniowania słonecznego, jakie pada w określonym czasie na powierzchnię jednego metra kwadratowego. W Polsce średnie roczne natężenie promieniowania słonecznego wynosi około 1000 kWh/m².

Jak powstaje mapa solarna?

Podstawą mapy solarnej stanowi Numeryczny Model Pokrycia Terenu (NMPT), który jest tworzony w oparciu o lotniczy skaning laserowy. W takim skaningu wykorzystuje się zatem specjalne skanery, które są przyczepione do samolotów lub śmigłowców. Sam skaning polega natomiast w dużym uproszczeniu na wysyłaniu wiązki światła w kierunku danego terenu oraz pomiarze, jak się ono odbija od skanowanych terenów i znajdujących się na nim różnych obiektów.

Wykorzystany przy tworzeniu mapy solarnej system NMPT uwzględnia zatem m.in. ukształtowanie terenu, budynki i inne obiekty budowlane, a nawet roślinność z podziałem na niską i wysoką. Taki Numeryczny Model Pokrycia Terenu dla Polski znajduje się w zasobach Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej (CODGiK).

Przy tworzeniu mapy solarnej wykorzystuje się jednak także inne dane np. dane meteorologiczne i hydrologiczne pochodzące z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, czy też statystyczne dane klimatyczne i mapy solarne sporządzane na bazie danych gromadzonych przez Ministerstwo Infrastruktury, a także uczelnie i różne ośrodki badawcze.

Do czego służy mapa solarna terenu?

Mapa solarna terenu nazywana jest często mapą potencjału solarnego. Służy ona bowiem przede wszystkim do analizy danego obszaru pod kątem możliwości wykorzystania na nim instalacji fotowoltaicznej.

Przypomnijmy, że taka instalacja składa się m.in. z paneli fotowoltaicznych i przekształca energię słoneczną w energię elektryczną. Wygenerowaną w ten sposób darmową energię można potem wykorzystać na bieżąco do zasilania urządzeń w budynkach, a jej nadmiar magazynować w tzw. magazynach energii.

Efektywność paneli fotowoltaicznych zależy w dużej mierze właśnie od poziomu nasłonecznienia. Im więcej bowiem dociera do nich promieni słonecznych, tym więcej energii elektrycznej są one w stanie wyprodukować. Jeśli zatem chcesz sprawdzić potencjał solarny działki pod kątem budowy instalacji fotowoltaicznej, to w tym celu możesz właśnie sięgnąć po mapę solarną terenu.

Przeczytaj: Nasłonecznienie terenu - jak sprawdzić potencjał solarny działki?

Od czego zależy nasłonecznienie terenu?

Nasłonecznienie poszczególnych obszarów Polski jest bardzo zróżnicowane i zależy od wielu czynników. Do najważniejszych z nich zaliczamy m.in.:

• szerokość geograficzną – co do zasady im bliżej równika leży teren, tym nasłonecznienie jest większe i dlatego w Polsce najlepsze warunki dla fotowoltaiki występują w województwach południowych np. małopolskim i podkarpackim;
• porę roku – wpływa ona na poziom zachmurzenia oraz kąt padania promieni słonecznych i dlatego w Polsce około 70% całej energii słonecznej dociera w okresie od maja do września, tym samym powodując, że właśnie w tym okresie instalacja fotowoltaiczna produkuje najwięcej energii;
• ukształtowanie terenu – na tereny nachylone w kierunku południowym pada więcej promieni słonecznych niż na tereny nachylone w kierunku północnym i dlatego też panele fotowoltaiczne w Polsce skierowane są zwykle na południe;
• zacienienie – promieniowanie słoneczne ograniczają cienie rzucane przez różne obiekty naturalne i budowlane, co również należy przeanalizować na mapie solarnej terenu pod kątem budowy instalacji fotowoltaicznej.

Powyższe czynniki uwzględnia mapa solarna terenu i dlatego okazuje się ona niezwykle przydatnym narzędziem do planowania inwestycji fotowoltaicznej. Jak dokładnie z niej skorzystać pod tym kątem, dowiesz się z dalszej części tekstu.

Jak sprawdzić nasłonecznienie działki za pomocą mapy solarnej?

Chcąc sprawdzić nasłonecznienie działki, możesz w tym celu sięgnąć do Raportu o działce, wygenerowanego na naszej stronie Działki360.pl. Najpierw zatem wyszukaj działkę, jaką na przykład zamierzasz kupić lub którą już nabyłeś. Możesz to zrobić poprzez wpisanie jej adresu lub identyfikatora. Potem wygeneruj raport na temat działki. Znajdziesz w nim sekcję „Potencjał solarny”, który zawiera właśnie mapę solarną danego obszaru.

Tak naprawdę nasz raport o działce zapewnia dostęp do czterech map solarnych danego terenu, z których każda prezentuje poziom nasłonecznienia w innym ujęciu czasowym:

• średniorocznym,
• wiosną,
• latem,
• zimą.

Każda taka mapa zawiera też analizę nasłonecznienia terenu w danym okresie. Dowiesz się z niej zatem między innymi, jak wygląda takie nasłonecznienie na poszczególnych fragmentach działki oraz jak się ono zmienia w kolejnych porach roku.

Jak zinterpretować dane na mapie solarnej terenu?

Na mapie solarnej nasłonecznienie terenu przedstawione jest w sposób graficzny i opisowy. Wyróżnione są też trzy przedziały takiego nasłonecznienia:

• niskie – poniżej 1,0 kWh/m2/dobę – obszary o takim nasłonecznieniu zaznaczone są kolorem niebieskim;
• średnie – od 1,0 do 2,7 kWh/m2/dobę – reprezentuje je kolor zielony;
• wysokie – powyżej 2,7 kWh/m2/dobę – na mapie przedstawione jest ono kolorem czerwonym.

W ten sposób możesz zatem sprawdzić, jak dokładnie rozkłada się nasłonecznienie na terenie działki w ujęciu średniorocznym i w poszczególnych porach roku. Oprócz tego jednak w każdym z raportów znajdziesz informacje, jaki jest udział procentowy poszczególnych części działki o określonym nasłonecznieniu w danym okresie. Może się zatem okazać, że średniorocznie wysokie nasłonecznienie występuje np. tylko na 24% powierzchni działki, ale wiosną obejmuje ono już 42% jej powierzchni, a latem nawet 68%.

Do czego dokładnie przydaje się mapa solarna?

Jak już to wyjaśniliśmy wcześniej, mapa solarna terenu przydaje się przede wszystkim do planowania budowy instalacji fotowoltaicznej. Warto z niej skorzystać zatem na przykład w sytuacji, gdy chcesz kupić działkę budowlaną i po wybudowaniu na niej domu jednorodzinnego zamontować na jego dachu tzw. mikroinstalację fotowoltaiczną do zasilania budynku w energię elektryczną. Dokonując bowiem za pomocy takiej mapy analizy nasłonecznienia działki, możesz znacznie lepiej taką inwestycję zaplanować, a więc np.:

• określić ilość energii, jaką można uzyskać ze słońca na danym terenie;
• ustalić najlepsze miejsce na montaż paneli fotowoltaicznych;
• określić optymalne parametry instalacji fotowoltaicznej – np. liczbę paneli, a także ich orientację i kąt nachylenia;
• obliczyć potencjalne koszty instalacji oraz spodziewane oszczędności wynikające z wykorzystania energii słonecznej.

Mapa solarna przydaje się zatem do oceny opłacalności i zwrotu inwestycji w przydomową instalację fotowoltaiczną. Okazuje się jednak także przydatna do wyboru najlepszego miejsca na większą farmę fotowoltaiczną. Dzięki takiej mapie możesz bowiem łatwiej wybrać działkę, która zapewni najlepszy zwrot z takiej inwestycji, czyli o największym potencjale solarnym.