Podatek od nieruchomości

Czym jest podatek od nieruchomości?

Regulacje prawne dotyczące podatków od nieruchomości, sposobów ustalania wysokości opłat, przedmiotów i podmiotów opodatkowania, oraz wszelkich innych zasad dotyczących ich wnoszenia, zawarte są w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jednolity Dz.U.2023.0.70 ze zmianami) oraz rozporządzeniach wykonawczych do tej ustawy.

Jak wynika z powyższego, obciążenia fiskalne dotyczące nieruchomości stanowią podatki lokalne i pobierane są przez samorządy gminne. Dochody z podatku od nieruchomości stanowią znaczny procent dochodów własnych w budżecie gminy, a zasady ustalania wysokości podatku opisane są w dalszej części artykułu.

Od jakich nieruchomości należy odprowadzać podatek?

Nieruchomości, od których należy odprowadzać podatek, to grunty oraz obiekty budowlane, takie jak budynki lub ich części oraz budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Obiektami budowlanymi są również obiekty małej architektury, ale ich sprawy podatkowe nie dotyczą.

Zgodnie z definicjami zawartymi w ustawie Prawo budowlane budynkiem jest “obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach”.

Budowlą jest natomiast “każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury”. Ustawa Prawo budowlane zawiera katalog obiektów, które mogą zostać uznane, za budowle – tutaj podamy kilka z nich, jako przykład. Mogą to zatem być lotniska, mosty, sieci uzbrojenia technicznego, maszty antenowe, tablice reklamowe, instalacje przemysłowe, cmentarze, pomniki, części budowlane urządzeń technicznych a także fundamenty pod maszyny i urządzenia. Katalog tych obiektów nie jest zamknięty.

Kto jest zobowiązany do odprowadzania podatku od nieruchomości?

Obowiązek opłacania podatku od nieruchomości ciąży na osobach fizycznych i instytucjach dysponujących prawem własności do nieruchomości, to jest na ich właścicielach oraz na użytkownikach wieczystych. Także posiadacz samoistny, który ma ograniczone prawo własności do gruntu lub budynku, zobowiązany jest odprowadzać podatek. Ponadto do odprowadzania podatku od nieruchomości zobowiązani są też posiadacze nieruchomości, które stanowią własność Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego, lub części tych nieruchomości. Wyjątkiem od tej zasady są osoby fizyczne będące posiadaczami lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości.

Jak wynika z powyższego, użytkownik terenu, budynku lub lokalu, w rozumieniu “najemcy” nie może być obciążony obowiązkiem opłacania tego podatku.

Jeśli nieruchomość stanowi współwłasność, obowiązek opłacania podatku ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub współposiadaczach. Oznacza to, że organ podatkowy może żądać zapłaty podatku w pełnej wysokości od jednego ze współwłaścicieli, od kilku z nich, bądź od wszystkich. Kwestia rozliczenia zapłaconego podatku w zależności od udziału w przedmiocie opodatkowania jest rozstrzygana pomiędzy współwłaścicielami na drodze cywilnej lub cywilnoprawnej.

Od kiedy należy odprowadzać podatek od nieruchomości? Deklaracje podatkowe i informacje o nieruchomościach

Obowiązek podatkowy dotyczący nieruchomości powstaje pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności powodujące powstanie obowiązku podatkowego. Jeśli nastąpiła zmiana sposobu użytkowania czy wykorzystania nieruchomości, zmieniająca kategorię podatkową, a co za tym idzie wysokość należnego podatku, obowiązek opłacania kwoty odpowiednio niższej lub wyższej powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w trakcie którego nastąpiła ta zmiana. Jeśli uzasadnieniem powstania obowiązku podatkowego jest zakończenie budowy obiektu budowlanego lub rozpoczęcie jego użytkowania przed ostatecznym wykończeniem, obowiązek podatkowy powstaje od 1 stycznia roku następującego po roku, kiedy ta budowa się zakończyła, lub kiedy rozpoczęto użytkowanie obiektu.

Osoby fizyczne mają obowiązek złożenia, w terminie 14 dni od wystąpienia okoliczności uzasadniających powstanie lub wygaśnięcie obowiązku podatkowego bądź lub zmianę wysokości należnego podatku, informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych do właściwego organu podatkowego, to jest do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na położenie nieruchomości. Osoby prawne, jednostki administracyjne oraz spółki niemające osobowości prawnej mają obowiązek składać deklarację na podatek od nieruchomości na dany rok podatkowy, do 31 stycznia każdego roku.

Jak ustalana jest wysokość podatku od nieruchomości?

Wysokość podatku od nieruchomości ustalana jest odmiennie dla gruntów, dla budowli oraz dla budynków i lokali:

• wysokość podatku dla gruntów uzależniona jest od ich powierzchni;
• wysokość podatku dla budynków oraz dla lokali uzależniona jest od ich powierzchni użytkowej;
• wysokość podatku dla budowli wynosi 2% ich wartości rocznie.

Stawki podatku od nieruchomości ustalane są w zależności od sposobu użytkowania gruntu, budynku lub lokalu - obowiązek odprowadzania podatku dotyczy gruntów i terenów zabudowanych oraz przeznaczonych do zabudowy. Od gruntów rolnych i leśnych należy odprowadzać podatek wyłącznie wtedy, gdy zajęte są one na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza lub leśna. Stawki podatku dla budynków i lokali ustalane są w zależności od ich użytkowania:

• dla budynków i lokali mieszkalnych;
• dla budynków i lokali związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej;
• dla budynków i lokali związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym;
• dla budynków i lokali związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych;
• dla budynków i lokali pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego.

W przypadku budowli, obowiązek odprowadzania podatku dotyczy wyłącznie tych budowli lub ich części, które związane są z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Osoby fizyczne winne są opłacać podatek od nieruchomości w terminach do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada danego roku. Jeśli kwota podatku nie przekracza 100 zł, cały podatek za dany rok należy opłacić do 15 marca tego roku. Wysokość podatku określa organ podatkowy w decyzji, którą przesyła podatnikowi.‍

Osoby prawne opłacają podatek co miesiąc w terminie do 15 dnia każdego miesiąca, za wyjątkiem stycznia – do 31 dnia tego miesiąca. Wysokość miesięcznej raty podatku ustalają samodzielnie jako ratę proporcjonalną do czasu trwania obowiązku podatkowego. W sytuacji, gdy współwłaścicielami nieruchomości są osoby fizyczne i osoby prawne, wszystkich obejmuje sposób rozliczania podatku na zasadach obowiązujących osoby prawne.

Jakie są maksymalne stawki podatku od nieruchomości na 2024 r.?

Wysokość stawek ustalana jest na obszarze danej gminy przez radę tej gminy w drodze uchwały, ale nie może ona przekroczyć maksymalnych granic wyznaczonych w obwieszczeniu Ministra Finansów na dany rok kalendarzowy. W naszym artykule udostępniamy maksymalne stawki ustalone przez Ministra Finansów.

Limity stawek podatku od nieruchomości na rok 2024

W oparciu o Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 21 lipca 2023 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych na rok 2024 (M. P. 2023 poz. 774):

Od gruntów:

1. związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków – 1,34 zł od 1 m2 powierzchni,
2. pod wodami powierzchniowymi stojącymi lub wodami powierzchniowymi płynącymi jezior i zbiorników sztucznych – 6,66 zł od 1 ha powierzchni,
3. pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego – 0,71 zł od 1 m2 powierzchni,
4. niezabudowanych objętych obszarem rewitalizacji, o którym mowa w ustawie z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. z 2021 r. poz. 485), i położonych na terenach, dla których miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego przewiduje przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową, usługową albo zabudowę o przeznaczeniu mieszanym obejmującym wyłącznie te rodzaje zabudowy, jeżeli od dnia wejścia w życie tego planu w odniesieniu do tych gruntów upłynął okres 4 lat, a w tym czasie nie zakończono budowy zgodnie z przepisami prawa budowlanego – 4,39 zł od 1 m2 powierzchni;

Od budynków lub ich części:

1. mieszkalnych – 1,15 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej,
2. związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej – 33,10 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej,
3. zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym – 15,50 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej,
4. związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, zajętych przez podmioty udzielające tych świadczeń – 6,76 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej,
5. pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego – 11,17 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej.

Przeczytaj: Gęstość zaludnienia na wybranym obszarze