W Polsce występują dwa rodzaje dróg: drogi publiczne oraz drogi wewnętrzne. Drogi publiczne należą do Skarbu Państwa lub do jednostek samorządu terytorialnego, czyli gmin, powiatów i województw. Właśnie dlatego przepisy wyróżniają cztery kategorie dróg publicznych, które wskazują, kto jest ich zarządcą.
Dodatkowo każda droga publiczna ma określoną klasę, która z kolei oznacza jej parametry techniczne oraz funkcjonalność. W tym kontekście wyróżniamy m.in. autostrady, drogi ekspresowe, czy też drogi lokalne.
Drogi wewnętrzne są to natomiast drogi, które nie zostały zaliczone do żadnej kategorii dróg publicznych oraz nie znajdują się w pasie drogowym tych dróg. Ich właścicielem mogą być zarówno jednostki samorządu terytorialnego, jak i podmioty prywatne. Najczęściej drogami wewnętrznymi są drogi na osiedlach mieszkaniowych, którymi zarządzają np. spółdzielnie. Mogą być jednak nimi także drogi dojazdowe do gruntów rolnych i leśnych, czy też do przedsiębiorstw.
Ważne!
Drogi publiczne są z reguły powszechnie dostępne dla wszystkich. Z kolei drogi wewnętrzne mogą być albo ogólnodostępne, albo dostępne tylko dla wybranych podmiotów za zgodą ich zarządcy lub właściciela. Warto tutaj zatem pamiętać, że tylko dostęp do drogi publicznej warunkuje, że dana działka może zostać uznana za działkę budowlaną. Tymczasem w Polsce wciąż występują drogi, które, pomimo że są zarządzane przez gminę i udostępnione dla wszystkich, nie są drogami publicznymi, a więc mają charakter dróg wewnętrznych.
Podstawowy podział dróg publicznych na kategorie określają przepisy, a konkretnie Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych. Zgodnie z nimi wyróżniamy następujące kategorie dróg publicznych:
Warto tutaj wyjaśnić, że podmioty zarządzające poszczególnymi kategoriami dróg publicznych w Polsce są odpowiedzialne m.in. za budowę i przebudowę tych dróg, a także za ich remonty i bieżące utrzymanie.
Jak już wspomnieliśmy wyżej, drogi publiczne mają też swoje klasy, które określają ich funkcje oraz parametry techniczne. Przyporządkowanie danej drogi do konkretnej klasy reguluje Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych. Przepisy wyróżniają 7 klas dróg publicznych, z których każda ma swoje oznaczenie.
Klasy dróg publicznych w Polsce:
Drogi krajowe mają najczęściej oznaczenia A, S lub GP. Z kolei drogie wojewódzkie powinny mieć klasę G, ale dopuszczalne są także ich klasy GP lub Z. Dla dróg powiatowych domyślną klasą jest natomiast klasa Z, a dla dróg gminnych – klasa L lub D.
Zgodnie z przepisami każda droga publiczna w Polsce musi mieć nadany swój niepowtarzalny numer. Mówi o tym wprost Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 16 lutego 2005 r. w sprawie sposobu numeracji i ewidencji dróg publicznych, obiektów mostowych, tuneli, przepustów i promów oraz rejestru numerów nadanych drogom, obiektom mostowym i tunelom.
Numer drogi nadawany jest w celu oznaczania jej przebiegu na mapach, a także ich oznakowania zgodnie z przepisami Prawa o ruchu drogowym. W zależności od kategorii drogi numer jej nadaje albo Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad (drogi krajowe i wojewódzkie), albo Zarząd Dróg Wojewódzkich (drogi gminne i powiatowe).
Sam system numeracji dróg publicznych jest dość skomplikowany i dokładnie uregulowany w przepisach. Co ważne jednak, sposób numeracji różni się przede wszystkim w odniesieniu do poszczególnych kategorii dróg i na czym on dokładnie polega, wyjaśniamy niżej.
Drogi krajowe (w skrócie DK) mają numerację uzależnioną od klasy. Przykładowo, numery autostrad i dróg ekspresowych składają się najczęściej z litery A (autostrada) lub S (droga ekspresowa) oraz liczby jedno- lub dwucyfrowej. Przykładami numeracji dróg krajowych są:
Pełen wykaz dróg krajowych znajduje się na stronie internetowej Generalnej Dyrekcji Dróg i Autostrad. W wykazie tym znajdują się drogi krajowe mające numer wyłącznie liczbowy, a lista obejmuje drogi od numeru 1 do 97. Każda z tych dróg ma też opisany swój przebieg. Przykładowo, droga nr 2 ma następujący przebieg: Granica Państwa – Świecko – Rzepin – Poznań – Konin – Łódź – Warszawa – Mińsk Mazowiecki – Siedlce – Międzyrzec Podlaski – Biała Podlaska – Terespol – Granica Państwa.
Drogi wojewódzkie (DW) mają numery składające się z trzech cyfr. Przykładem takich dróg są m.in.:
Wykaz wszystkich dróg wojewódzkich wraz z numerami i przebiegiem można również znaleźć na stronie Generalnej Dyrekcji Dróg i Autostrad. Ich numeracja zaczyna się od liczby 100 i kończy na numerze 993.
Drogi powiatowe (DP) mają z kolei numery czterocyfrowe, a dodatkowo zawierają symbol literowy, który oznacza województwo, w którym są położone. Te wyróżniki literowe dla poszczególnych województw są następujące:
Wykaz dróg powiatowych można znaleźć na stronach internetowych poszczególnych zarządów dróg powiatowych. Co ważne, w miastach na prawach powiatu są to najczęściej ulice miasta. Przykładowo, droga powiatowa 5503W przebiega na pewno w województwie mazowieckim, bo świadczy o tym litera „W”. Konkretnie natomiast przebiega ona w Warszawie m.in. wzdłuż Al. Ujazdowskich na odcinku Plac Trzech Krzyży – Bagatela oraz Al. Rzeczpospolitej na odcinku Al. Wilanowska – Branickiego.
Drogi gminne (DG) mają znacznie dłuższe numery, bo składają się one zazwyczaj z 6 cyfr oraz wyróżnika literowego oznaczającego województwo. Warto tutaj pamiętać, że takie drogi występują w Polsce nie tylko na terenie gmin wiejskich, ale także miejskich.
Przykładowo, w przypadku miasta Ciechanów w wykazie dróg gminnych znajdziemy informację, że Aleja Niepodległości na odcinku od Płockiej do Niechodzkiej jest drogą gminną o numerze 120107W.
Przejdźmy teraz do wyjaśnienia, jak sprawdzić numer drogi. W tym celu możesz skorzystać z kilku sposobów, ponieważ numer drogi można sprawdzić m.in.:
Tak jak też wspominaliśmy wyżej, wykaz poszczególnych kategorii dróg można znaleźć na stronach internetowych podmiotów zarządzających nimi:
Numer drogi często widnieje bezpośrednio przy danym ciągu komunikacyjnym na umiejscowionym przy nim znaku drogowym. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych są to następujące znaki:
Oprócz tego niektóre kategorie dróg publicznych w Polsce mają dodatkowe oznaczenia. Przykładowo, autostrada oznaczona jest drogowym znakiem D-9, który przedstawia biały wiadukt nad dwiema białymi jezdniami na niebieskim tle. Z kolei droga ekspresowa oznaczona jest znakiem drogowym D-7, przedstawiającym biały samochód na niebieskim tle.
Numer drogi pomaga przede wszystkim w jej identyfikacji pod kątem kategorii i klasy, a także jej dokładnej lokalizacji. Może się on zatem okazać przydatny w wielu sytuacjach np. przy:
Tak naprawdę zatem numer drogi stanowi bardzo ważną informację dla wielu osób i podmiotów m.in. dla kierowców, służb ratunkowych, zarządców dróg, a także dla właścicieli nieruchomości znajdujących się w pobliżu różnego rodzaju ciągów komunikacyjnych.
Przeczytaj: Jak sprawdzić, czy w okolicy działki planowana jest droga?